Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Jadwiga Ćwiąkała-Piątkowska

W dniu 23.08.2015 zmarła Jadwiga Ćwiąkała-Piątkowska, długoletni pracownik Instytutu Filologii Angielskiej UJ, wybitny dydaktyk i tłumacz, przyjaciel i mentor wielu pokoleń studentów, głęboko zaangażowana w życie uniwersyteckie i społeczne, Człowiek olbrzymiej wiedzy, niespożytej energii i życzliwości, która na zawsze pozostanie w sercach i pamięci swoich Przyjaciół, Koleżanek, Kolegów i absolwentów Instytutu.

Urodziła się 10.IX.1939 roku i po ukończeniu  Szkoły im. Królowej Jadwigi w Kielcach, prowadzonej przez Siostry Nazaretanki podjęła i ukończyła studia na filologii polskiej, a następnie na filologii angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1968 roku rozpoczęła pracę w Instytucie Języków obcych UJ jako lektor, a rok później w Instytucie Filologii Angielskiej, gdzie pracowała do 2004 roku.

Jej zainteresowania – historia i kultura Wielkiej Brytanii, historia sztuki i przekład – znalazły odbicie w kursach akademickich, które prowadziła i które cieszyły się niezwykłą popularnością. Otoczona ogromnym szacunkiem studentów i wykładowców, potrafiła nie tylko wyjątkowo plastycznie przybliżyć świat realiów anglosaskich, ale i zachęcić do głębszego poznania jego wyjątkowych wartości, co w czasach realnego socjalizmu nie było sprawą oczywistą i łatwą. Sama znała go dogłębnie, między innymi dzięki dwuletniemu (1967-1969) pobytowi na Uniwersytecie Oksfordzkim, gdzie zdobyła tytuł B.Litt. To także w tamtych czasach było czymś niezwykłym. O Jej głębokim i często absolutnie bezinteresownym zaangażowaniu w dydaktykę  świadczyć też może fakt, że gdy w 1981 roku, na kanwie zmian politycznych i społecznych w Polsce, studenci IFA wywalczyli sobie możliwość przedłużenia czteroletniego programu studiów o dodatkowy, dziewiąty semestr, prowadziła na nim zajęcia nieodpłatnie, gdyż nie było administracyjnej  możliwości zapewnienia wynagrodzenia wszystkim wykładowcom.

Jej wykształcenie, a także znajomość realiów anglosaskich, zaowocowały dość niezwykle w 1965 roku, gdy została asystentką Macieja Słomczyńskiego, pisarza i wybitnego tłumacza literatury angielskiej. Przez wiele lat prowadziła prace redakcyjne związane z jego przekładami dzieł Szekspira,  Swifta, Joyce'a czy Faulknera, a także współuczestniczyła w budowaniu obrazu świata anglosaskiego w powieściach kryminalnych, które Słomczyński pisał pod pseudonimem Joe Alex. Praca ta, a także namowy samego Słomczyńskiego, skłoniły Ją do rozpoczęcia własnej twórczości przekładowej.

Wśród znaczących tłumaczeń z języka angielskiego, zresztą wielu kilkakrotnie wznawianych, wymienić można książki  Mervyna Peake'a (Gormenghast, Tytus Groan, Tytus sam), George'a Orwella (Wiwat aspidistra!), Richarda Louriego (Autobiografia Stalina), Rogera Shermana Loomisa (Graal. Od celtyckiego mitu do chrześcijańskiego symbolu), Johna Pinseta (Mitologia grecka) czy Michaela Kandela (Lem jako oświecony). Pozycją, do której przykładała największą wagę, była rewolucyjna praca Iana Wilsona „Całun turyński" (polski przekład 1984).  Wzięła też udział we wspólnym projekcie tłumaczeniowym, jakim był przekład dzieła George'a Weigla Świadek nadziei. Biografia Papieża Jana Pawła II. Z języka polskiego na angielski tłumaczyła natomiast wiele wydawnictw albumowych i prac naukowych, a także tłumaczyła na żywo spotkania z pisarzami i poetami języka angielskiego, na przykład z Allenem Ginsbergiem czy Tony Harrisonem.  

Praktyczne doświadczenia związane z przekładem literackim, naukowym i popularno-naukowym wykorzystywała w pracy dydaktycznej – jej zajęcia kursowe z przekładu były kopalnią wiedzy przekłado- i realioznawczej, warsztatem praktycznych umiejętności i źródłem  inspiracji dla wielu pokoleń studentów.

Zawsze cierpliwa, serdeczna i z sympatią śledząca naukowe poczynania studentów i młodych pracowników nauki, autentycznie zainteresowana ich problemami, karierą zawodową i osiągnięciami, walcząca o ich prawa, była dla wielu symbolem najlepszych tradycji akademickich, świata wartości i ludzkiej solidarności.  

Jej odejście pozostawia głęboki żal i smutek, także dlatego, że oznacza zamknięcie pewnego, bardzo ważnego, rozdziału w historii krakowskiej anglistyki.

Pogrzeb Jadwigi Ćwiąkały-Piątkowskiej odbył się 29.08.2015 roku na Cmentarzu Starym w Kielcach.